جهت دریافت مهریه دو طریق قانونی پیش بینی شده است .1. مراجعه به اجرای ثبت 2. مراجعه به دادگاه خانواده
انواع مهریه :
- دو نوع مهریه در اسناد نکاحیه ثبت می شود . «عندالمطالبه» و «عندالاستطاعه». مهریهٔ عندالمطالبه بدون توجه به بضاعت مالی زوجه و صرفا بر اساس مطالبه و درخواست زوجه باید پرداخت شود و معمولاً قابل اجرای مستقیم است. اما مهریهٔ عندالاستطاعه صرفا زمانی قابلیت اقدام جهت وصول را دارد که زوجه بتواند استطاعت مالی زوج را اثبات کند. لذا بررسی نوع مهریه قبل ازهر اقدامی برای وصول مهریه ، لازم است .
* وصول مهریه از طریق اجرای ثبت:
- اگر مهریه در عقدنامهٔ رسمی ثبت شده باشد، امکان صدور اجرائیه و پیگیریِ مستقیم از طریق اجرای ثبت وجود دارد . این روش معمولاً سریعتر از دادگاه است اما ضوابط خاص خودش را دارد. در ادامه به زبان ساده مراحل دریافت مهریه از طریق اجرای ثبت را تشریح می دهیم .
- درخواست صدور اجرائیه از دفترخانه ازدواج :
به دفتر ثبت ازدواج (دفترخانهای که عقدنامه در آن ثبت شده) مراجعه کنید و از سردفتر درخواست صدور اجرائیه کنید. سردفتر پس از بررسی، اجرائیه را صادر و برای اقدام اجرای ثبت ارسال میکند. به محض درخواست زوجه ، دفترخانه اجراییه صادر می کند .
- تشکیل پرونده در اداره ی اجرای ثبت :
اجرائیه ومدارک مورد نیاز را به ادارهٔ اجرای ثبت مربوطه ببرید تا پروندهای برای اجرای مهریه تشکیل شود. پس از تشکیل پرونده پیامکی برای زوجه ارسال میشود.
- ابلاغ اجرائیه به متعهد ( زوج) و اعطای مهلت ۱۰ روز برای پرداخت :
پس از تشکیل پرونده، اجرائیه به زوج ابلاغ میشود. براساس مقررات آییننامه، مدیون ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ موظف است یا محکوم به را پرداخت کند یا ترتیب اجرای آن را (مثلاً با معرفی مال قابل توقیف یا توافق با زوجه) بدهد. اگر در این مهلت اقدامی نشود، عملیات توقیف و اقدامات اجرایی آغاز میشود.
- معرفی و شناسایی اموال :
پس از پایان مهلت، به اجرای ثبت مراجعه کنید و درخواست توقیف اموال را پیگیری نمایید . کارشناس اجرای ثبت موظف است فورا اموال مدیون را شناسایی و جهت توقیف اقدام کند. توقیف موجودی حسابهای بانکی، حقوق و مستمری، خودرو، اموال منقول، و املاکِ دارای سابقه ی ثبتی و سند مالکیت رسمی . زوجه میتواند اموال را معرفی کند تا مأمور سریعتر اقدام کند.
- توقیف حساب بانکی، حقوق و ممنوعالخروجی
در روند اجرا امکان توقیف حسابهای بانکی زوج و اخذ دستور ممنوع الخروجی از کشور بنا به درخواست زوجه وجود دارد .
- فروش اموال به روش مزایده و پرداخت مهریه :
اموال توقیفی طبق مقررات مربوطه توسط کارشناس رسمی ارزیابی وبا رعایت تشریفات قانونی به مزایده گذاشته میشوند. وجه حاصل از مزایده (پس از کسر هزینههای اجرا) به زوجه پرداخت میگردد. تشریفات مزایده و ترتیب فروش مطابق قانون اجرای احکام مدنی و آییننامهٔ اجرای اسناد است و رعایت آنها در روند اجرا از اهمیت بسیار برخوردار است چرا که عدم رعایت هر یک از ضوابط قانونی می تواند موجب ابطال مزایده یا حتی ابطال سند انتقال گردد .
چنانچه اموال زوج املاک فاقد سابقه ی ثبتی یا به اصطلاح قولنامه ای یا وکالتی یا موارد پیچیدهٔ باشد که امکان توقیف مالِ در اجرای ثبت نباشد وصول مهریه از طریق دادگاه دارای اولویت است .
* مراحل وصول مهریه از طریق دادگاه :
قبل از طرح دعوی ، چه مدارکی آماده کنیم
مدارک پایهای که تقریبا در همهٔ پروندههای مطالبهٔ مهریه لازماند:
- اصل و رونوشت عقدنامه
- شناسنامه و کارت ملیِ شما و تصویر مدارک شناسایی طرف مقابل ( زوج )
- مشخص کردن دقیق خواسته مثلاً تعداد سکه یا مبلغ ریالی معادل به تاریخ عقد یا خواسته به نرخ روز.
- جهت اثبات تمکن مالی زوج ؛ فیش حقوقی، گردش حساب بانکی، سند مالکیت، شماره حسابها، قرارداد کاری یا هر مدرکی که نشاندهندهٔ دارایی و درآمد است قابل ارایه است .
- اگر پروندهای قبل وجود دارد: آرای قبلی، اجرائیهها، ابلاغها.
- ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
دعاوی مطالبهٔ مهریه بهطور معمول در «دادگاه خانواده» (از شعب دادگاههای عمومی حقوقی مختص خانواده) رسیدگی میشود و ثبت دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود .
- توصیه می شود همزمان با ثبت دادخواست ، درخواست صدور قرار تأمین خواسته (توقیف اموال زوج) را هم مطرح کنید .
- رسیدگی در دادگاه:
پس از ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی پرونده به دادگاه ذیصلاح ارسال و به شعبه دادگاه اجرا می شود
بعد از ثبت در شعبه و دریافت پیامک ، دادگاه وقت رسیدگی تعیین میکند؛ ابلاغها معمولاً الکترونیکی از طریق ثنا صورت میگیرد. در جلسه رسیدگی با دردست داشتن مدارک حاضر شوید .
- آراء دادگاه: بدوی → تجدیدنظر → قطعی
حکم اولیه (دادگاه خانواده): پس از رسیدگی قاضی رأی میدهد (ممکن است بصورت تعیین اقساط، یا حکم به پرداخت یکجای مهریه باشد.
تجدیدنظر: هر طرف معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ فرصت دارد به حکم بدوی اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر کند (برای مقیم خارج مهلت ۲ ماه است).
قطعیشدن حکم: پس از صدور رای دادگاه تجدیدنظر و اگر اعتراض نشود حکم دادگاه بدوی قطعی شده و قابل اجراست.
- اجرای حکمِ دادگاه :
درخواست اجرای حکم: بعد از قطعیت رای درخواست اجرای حکم و صدور اجراییه مطرح نمایید . پس از صدور اجراییه زوج ده روز از تاریخ ابلاغ فرصت پرداخت مهریه و ظرف سی روز فرصت جهت ثبت دادخواست اعسار از پرداخت مهریه دارد . با انقضای مهلت و عدم پرداخت پرونده به واحد اجرای دادگاه ارسال می شود .
اقدامات اجرایی ممکن: شناسایی و توقیف اموال، توقیف حسابهای بانکی، توقیف حقوق و مستمری، معرفی به مزایده و فروش (برای وصول مبلغ)، ممنوعالخروجی، و در مواردی که قانون مجوز میدهد، درخواست جلب و زندان (در چارچوب قانون نحوهٔ اجرای محکومیتهای مالی و دیگر مقررات مرتبط).
- فوت زوج :
در صورتی که زوجه قصد مطالبه ی مهریه از محل ترکه (اموال زوج متوفی) را داشته باشد ، می بایست قبل از تقسیم ارث دادخواستی به طرفیت وراث زوج در دادگاه مطرح نماید .
- مطالبه ی مهریه از زوجی که در خارج از کشور اقامت دارد .
دعوی در ایران مطرح می گردد و چنانچه زوج مالی در ایران داشته باشد قابل توقیف و مهریه از آنها قابل وصول است. ممنوعالخروجی برای کسانی که داخل کشورند می تواند کارآمد باشد .
مدارکِ مورد نیاز در مرحله ی اجرا :
- اصل عقدنامه (عقدنامه رسمی / سند ازدواج).
- کارت ملی و شناسنامهٔ زوجه (و تصاویر کپی).
- اگر نماینده (وکیل) اقدام میکند: وکالتنامه رسمی.
- اگر زوج فوت کرده: گواهی حصر وراثت و معرفی وراث.
- هر مدرک دیگری که معرف اموال زوج باشد (مثلاً سند ملک، شماره حساب یا پلاک خودرو) چرا که معرفی اموال سرعت اجرا را زیاد میکند.
نکات کاربردی و پیشنهاد وکیلی
- اگر اموال زوج را میشناسید، سریعاً معرفی کنید (حساب بانکی، ملک ثبتشده، خودرو و …) — این کار سرعت توقیف و وصول را بسیار بالا میبرد.
- حضور وکیل متخصص در امور اجرای ثبت و حقوق خانواده میتواند از بروز اشتباهات اداری و تأخیر را بگیرد و پیگیریهای مربوط به مزایده را تسریع نماید .
- در صورت مواجهه با انتقال اموال توسط زوج (قبل از توقیف توسط اجرا یا دادگاه )، فوراً موضوع را به اجرای ثبت و/یا دادگاه گزارش دهید (طبق مقرره های قانونی و با استعلام نقلوانتقالات یکساله قبل از صدور حکم را امکان بازگرداندن املاک انتقالی وجود دارد )
در این راه پر چالش به تخصص و تعهد ما در گروه حق پیشگان اعتماد کنید . حق پیشگام همراه و همگام شما جهت احقاق حق.