مقدمه:
چک، به عنوان یکی از رایجترین ابزارهای پرداخت و ضمانت مالی، در نظام حقوقی ایران از اعتبار ویژهای برخوردار است. این سند نهتنها به عنوان یک وسیله پرداخت، بلکه به دلیل ماهیت قانونی آن، یک سند لازمالاجرا نیز محسوب میشود. به عبارت دیگر، دارنده چک میتواند بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه و طی مراحل طولانی قضایی، مستقیماً از طریق اجرای ثبت برای وصول وجه چک اقدام کند. این امکان بهویژه برای کسانی که نیاز به دسترسی سریع به وجه دارند، بسیار مفید است.
مطابق با قانون صدور چک و مقررات مربوطه در آییننامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازمالاجرا، هر چکی که دارای شرایط لازم باشد، قابلیت پیگیری از طریق اجرای ثبت را دارد.
مراحل اجرای چک از طریق اجرای ثبت:
- ارائه درخواست به اجرای ثبت: دارنده چک باید ابتدا به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و درخواست اجرای چک را ثبت کند. این درخواست معمولاً شامل ارائه اصل چک و تکمیل فرمهای مربوطه است.
2.صدور اخطار به بدهکار: پس از ثبت درخواست، اداره ثبت اقدام به ارسال اخطار به بدهکار میکند تا وجه چک را پرداخت کند. در این مرحله، بدهکار مهلت محدودی برای تسویه دارد.
- توقیف اموال: در صورتی که بدهکار در مهلت تعیینشده وجه چک را پرداخت نکند، دارنده چک میتواند درخواست توقیف اموال بدهکار را ارائه دهد. اداره ثبت با بررسی درخواست و شرایط قانونی، میتواند اموال بدهکار را به منظور وصول بدهی توقیف کند.
نکات مهم و کاربردی:
عدم امکان اقدام علیه ظهرنویس: در اداره اجرای ثبت، فقط میتوانید علیه صادرکننده چک (کسی که چک را نوشته) اقدام کنید، و امکان اقدام علیه ظهرنویس (ضامن چک) وجود ندارد. اگر بخواهید از ظهرنویس مطالبه کنید، باید از طریق مراجع قضایی اقدام کنید.
باقیماندن لاشه چک در اداره ثبت: در طول فرایند اجرا، اصل چک نزد اداره اجرا باقی میماند و در صورت منصرف شدن از ادامه پیگیری و درخواست پسگرفتن چک، باید هزینههای دولتی (حقوق دولتی) را پرداخت کنید.
عدم تطابق امضای صادرکننده: اگر امضای صادرکننده چک با امضای ثبتشده در بانک مطابقت نداشته باشد، اداره اجرا از صدور اجراییه خودداری میکند. این تطابق امضا یکی از شرایط اصلی برای شروع فرایند اجرایی است.
ضرورت دقت در اجرای چک: پس از شروع روند اجرایی، تصمیمگیری برای ادامه یا توقف کار اهمیت ویژهای دارد، چرا که علاوه بر زمان، مستلزم پرداخت هزینههایی نیز خواهد بود.